Polikistik Over Sendromu (PCOS) Nedir?
Polikistik over sendromu (PCOS), 1935 yılında Stein ve Leventhal tarafından tanımlanan bir hormonal bozukluktur. Doğurganlık çağındaki kadınların yaklaşık %15-20'sinde görülen bu sendrom, karmaşık bir metabolik ve hormonal dengesizlikler yelpazesini kapsamaktadır. PCOS, santral sinir sistemi, hipofiz bezi, adrenal bezler, overler ve glandüler dokular arasındaki etkileşimlerin bozulması sonucunda ortaya çıkar. Bu sendrom, kadınların genel sağlığını etkileyen enflamatuvar değişikliklere de neden olabilir.
Polikistik Over Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Polikistik over sendromu (PCOS) başlangıçta belirti vermese de, hastalık ilerledikçe çeşitli metabolik sorunlara yol açabilir. Bu sorunlar bireyler arasında farklılık gösterebilir, ancak genel olarak PCOS’un yol açabileceği belirtiler şu şekildedir:
- Yüksek Androjen Düzeyleri: Hiperandrojenizm olarak adlandırılan bu durum, vücutta androjen hormonlarının artışını ifade eder.
- Hirsutizm: Androjen düzeyinin yükselmesi, yüz, göğüs, sırt ve karın bölgelerinde aşırı kıllanma sorununa neden olabilir.
- İnsülin Direnci: Hiperinsülinemi, insülin seviyelerinin artmasına yol açarak metabolizmayı etkiler.
- Glikoz İntoleransı: Kan şekeri seviyelerinin normal ile diyabetik düzeyler arasında değişiklik göstermesi.
- Amenore: Adet döneminin hiç olmaması durumu.
- Akne ve Sivilcelenme: Androjenik hormonların artışıyla birlikte ciltte akne sorunları görülebilir.
- Yumurtlama Bozuklukları: Kronik yumurtlama sorunları ve normalden daha az yumurtlama (oligomenore) görülebilir.
- Ultrasonografi Bulguları: Polikistik over görüntüsü, ultrasonografide belirgin olabilir.
- Düzensiz Adet Dönemleri: Menstrüasyonun düzensizleşmesi.
- Obezite: Vücut ağırlığında artış ve hafif şişmanlık.
- Kısırlık: Bir yıl boyunca korunmasız ilişkiye rağmen gebelik elde edilememesi durumu.
- Saç Dökülmesi: Alopesi, saç dökülmesine neden olabilir.
- Kardiyovasküler Sorunlar: Endotel disfonksiyonu, koroner ateroskleroz ve arteriyel sertlik gibi kalp ve damar hastalıkları riskini artırır.
- Psikolojik Rahatsızlıklar: Kaygı bozukluğu, depresyon ve yeme bozuklukları gibi psikolojik sorunlar gelişebilir.
- Tip 2 Diyabet: Insülin direnciyle ilişkili olarak diyabet riski artar.
- Rahim Hastalıkları: Rahim duvarının kalınlaşması veya rahim kanseri gibi sorunlar görülebilir.
- Uyku Apnesi: Uyku sırasında solunum problemleri ortaya çıkabilir.
- Vücut Algısı ve Özgüven Sorunları: Negatif vücut algısı ve özgüvensizlik hissi.
- İnflamasyon: Vücutta iltihabi süreçlerin artışı.
- Tromboz: Kanda pıhtılaşma eğilimi.
- Oksidatif Stres: Vücutta oksidatif hasar artışı.
- Hiperlipidemi: Kolesterol düzeylerinde artış.
- Kanser Riski: Meme ve yumurtalık kanseri gibi riskler.
- Hormon Dengesizlikleri: Folikül uyarıcı hormon (FSH) baskılanırken, luteinleştirici hormon (LH) uyarılabilir.
Polikistik Over Sendromu Nedenleri
Polikistik over sendromu (PCOS), genetik faktörler ve aile öyküsü ile ilişkilendirilen bir sağlık sorunudur. PCOS, özellikle bu duruma sahip ailelerde insülin direncinin sık görüldüğü bir hastalıktır ve erkekleri de etkileyebilir. Ayrıca, dislipidemi (kolesterol düzeylerinde bozukluk) ve yüksek androjen hormon düzeyleri de bu ailelerde gözlemlenmektedir. Polikistik over sendromunun gelişiminde TNF-R ve PPAR genlerindeki değişikliklerin rolü olduğu düşünülmektedir.
Polikistik Over Sendromu Tedavi Yöntemleri
Polikistik over sendromunun tedavisi, androjenik hormonlara bağlı belirtilerin ve adet düzensizliklerinin yönetimi ile kısırlığın tedavisini içerir. Belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterdiğinden, tedavi yöntemleri de bireysel ihtiyaçlara göre belirlenir. Genellikle tedavi süreci, hormonal dengeyi sağlamaya yönelik çeşitli yaklaşımlar içerir.
Polikistik Over Diyeti Nedir?
Polikistik over sendromu olan bireylerde kilo kaybı, adet döngüsünü düzeltir ve glikoz toleransını iyileştirir. Bu nedenle diyet ve egzersiz, tedavinin başlangıç aşaması olarak kabul edilir. Polikistik over diyeti, düşük kalorili, şeker ve karbonhidrat alımını kısıtlayan, glisemik indeksi düşük besinlerden oluşan bir beslenme programıdır. Ayrıca, doymuş ve trans yağ oranı düşük, D vitamini, omega-3 yağ asitleri ve krom açısından zengin besinler içermelidir.
Tedavi Sürecinde İnsülin Duyarlılığı
İnsülin direncini azaltarak androjenik hormonları kontrol altına almak mümkündür. Metformin içeren ilaçlar, kan şekeri düzeylerini dengeleyerek androjen hormon seviyelerini düzenlemeye yardımcı olur. Bu sayede adet düzensizlikleri düzelir ve yumurtlama fonksiyonları iyileşir.
Farmakolojik Tedavi Seçenekleri
Polikistik over sendromunun farmakolojik tedavisinde uzman doktor tavsiyesiyle kullanılabilecek bazı ilaçlar şunlardır:
- Oral kontraseptifler
- Antiandrojenler
- Gonadotropin salgılatıcı hormon agonistleri
- Steroidler
- İnsülin sensitizörleri
- Etiketler:
- Plastik Over Diyeti Nedir?
- Plastik Over Nedir?
Turkish 
English